جزییات زلزله تهران و دماوند | کدام گسل فعال شد؟ | روایت ترسناک زلزله ۷.۱ ریشتری نوروز سال ۱۲۰۹
زمین لرزه بخش‌هایی از استان تهران را لرزاند.
زلزله در تهران و دماوند امروز در تهران و دماوند دوبار زلزله آمد. زمین لرزه ۳.۹ ریشتری دماوند در استان تهران را لرزاند. .زلزله در تهران هر لحظه امکان رخ دادن دارد؛ این همیشه یک هشدار جدی است. زلزله در تهران یکی از تهدیدهایی است که می‌تواند نه‌تنها شهر تهران بلکه کل کشور را با یک بحران جدی مواجه کند. پس از وقوع زلزله در تهران که مناطقی از شرق این استان را لرزاند، مدیریت بحران استان تهران آماده‌باش کامل ستاد بحران را اعلام کرد.
بر اساس اطلاعات موسسه ژپوفیزیک، زمین لرزه ای که به بزرگی ۳.۹ در مقیاس ریشتر، ظهر امروز ۲۸ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۱۳ و ۴۸ دقیقه و ۳۱ ثانیه دماند در استان تهران را لرزاند روی گسل مشا-فشم بوده است
علی بیت الهی زلزله شناس در صفحه شخصی اش در تلگرام درباره این زلزلهنوشت:موقعیتمرکز زلزله 3.9، در شکل نشان داده شده است. نسبت به شهر دماوند در شمال غربی آن و در فاصله 10 کیلومتر ی از آن واقع شده است که در واقع در امتداد دره مشاء است که در آن کورس عجیبی برای ویلاسازی های گسترده در جریان است. دره مشاء گسلی است و گسل مشاء یکی از خطرسازترین گسله های ایران زمین با سابقه رخدادهای سترگ و ویرانگر است. بطوریکه فعالیت لرزه ای آن می تواند کلانشهر تهران را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
بسیار اهمیت دارد که توالی رخدادهای بعد این زلزله بویژه از طرف ساکنین دماوند و سکونتگاه های اطراف با حساسیت دنبال شود. در خصوص امکان رخداد زلزله بزرگتر در ادامه، بهیچوجه نمی توان اظهار نظر کرد، اما عقلانی است که توصیه شود تا مردم عزیز منطقه دماوند و مشاء هوشیاری لازم را داشته باشند. با این امید که رخداد لرزه ای خسارت زائی رخ ندهد.
مهدی زارع، زلزله‌شناس و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی نیز درباره جزئیات این زلزله به خبرآنلاین می‌گوید: «زلزله ساعت ١٣:٤٨ شنبه ٢٨-٥-١٤٠٢ در نزدیکی مشا دماوند در شرق استان تهران و بر روی گسل مشا رخ داد، در ۲۶ بهمن ۱۴۰۲ نیز زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۳.۳ در همین محل روی قطعه شرقی گسل مشا رخ داد.» زلزله‌شناس و استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی می‌گوید: زمین‌لرزه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ دماوند نیز در ساعت ۱۲:۴۸:۲۱ بامداد با بزرگای ۵.۰ و در ژرفای ۷ کیلومتری زمین، در مشا دماوند رخداد و در آبسرد، کیلان، گیلاوند و رودهن بیشتر نقاط استان تهران احساس شد.
این استاد زلزله‌شناسی ادامه می‌دهد: «آتشفشان دماوند با توجه به آخرین فوران در هفت‌هزار سال قبل جزو سامانه‌های آتشفشانی فعال دنیا به حساب می‌آید. دماوند یک مخروط قدیمی‌تر و اتاق ماگمایی گدازه دارد که بیشتر به سمت شمال دماوند کشیده شده و یک مخروط جدیدتر دارد که به سمت جنوب قرار گرفته است. به نظر می رسد که اتاق گدازه دماوند در سمت شمال نسبتا سرد شده و اما اتاقک به سمت جنوب همچنان فعال و پرتکاپو است.»
زارع ادامه می‌دهد: «بررسی‌های زلزله شناختی بر روی داده‌های ۲۹ سال اخیر در پهنه گسل مشا و منطقه آتنشفشان دماوند نشان می‌دهد که قطعه شرقی گسل مشا تحت اثر فعالیت اتاقک ماگمایی دماوند به ویژه در ژرفای ۷ تا ۱۴ کیلومتری است. »
او با اشاره به اینکه زمین‌لرزه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ دماوند نیز در ساعت ۱۲:۴۸:۲۱ بامداد با بزرگای ۵.۰ و در ژرفای ۷ کیلومتری زمین، در مشا دماوند رخداد و در آبسرد، کیلان، گیلاوند و رودهن بیشتر نقاط استان تهران احساس شد، می‌گوید: « قطعه شرقی گسل مشا فعالیت‌های گوناگونی نشان داده است. برخی از زمین‌شناسان براین باورند که زمین‌لرزه ۷ فروردین ۱۲۰۹ – ۲۷ مارس ۱۸۳۰ میلادی، که دماوند و شمیرانات را تقریباً به‌طورکامل ویران کرد در اثر جنبایی همین گسل رخ داده است. بزرگای آن رخداد ۷.۱ برآورد شده و بیش از ۵۰۰ نفر در دماوند کشته شدند.»
زارع ادامه می‌دهد: «آسیب‌ها تا جاجرود گسترش داشت و کاروانسرای آن در اثر لرزه در هم کوبیده شد. در شهر تهران نیز بسیاری از خانه‌های قدیمی فروریخته و ۳۰ نفر کشته شدند. در اثر این زمین‌لرزه ویرانگر، تمام ساختمان‌های تهران خسارت دید و قسمتی از بازار و بخشی از کاخ دربار و خانه‌های پیرامون آن فروریختند. ارگ تهران، تالار بزرگ مدعوین، چند ساختمان بزرگ و ساختمان سفارت انگلیس به‌سختی آسیب دیده و دیواره های آن فرو ریخت.»
استاد پژوهشگاه زلزله شناسی می‌گوید: «سامانه گسل مشا با سه قطعه از شرق به غرب گسترده است. قطعه شرقی از جنوب فیروزکوه تا روستای کلان در شمال شرق تهران، به طول حدود ۱۰۰ کیلومتر ، قطعه مرکزی از روستای کلان (لواسانات) تا شهرستانک در شمالغربی تهران، به طول حدود ۹۰ کیلومتر و قطعه غربی از شهرستانک تا آبیک در استان قزوین به طول حدود ۸۰ کیلومتر قرار گرفته است. در این ناحیه سامانه گسله مشا مهمترین سامانه گسله در جنوب البرز است.»
او اظهار می‌کند: «تمرکز جمعیتی در پیرامون قطعه شرقی گسل مشا حدود ۲ میلیون نفر، در پیرامون قطعه مرکزی حدود ۴ میلیون نفر (مشتمل بر بخشی از اهالی شمال تهران) و حدود ۲.۵ میلیون نفر در پیرامون قطعه غربی گسل مشا برآورد می شود. بنابراین حدود ۸.۵ میلیون نفر در استان‌های تهران، مازندران، البرز و قزوین در پیرامون گسل مشا ساکن هستند که از این نظر ریسک بالای این گسل مشخص می‌شود.»
